Acupunctuur

De traditionele Chinese Geneeskunde (=TCG) stoelt op eeuwen oude wortels en gaat terug tot ver voor onze jaartelling. Acupunctuur is één van de bekendste behandelmethoden uit de traditionele geneeskunde. Andere behandelvormen uit de TCG zijn o.a. Qi-gong (bewegings- en ademtherapie), Tuina- en Shiatsu massage en Chinese kruidengeneeskunde. Gemeenschappelijk in alle TCG behandelmethoden is het uitgangspunt dat aan iedere lichamelijke, emotionele of mentale stoornis een zogenaamde energetische disbalans ten grondslag ligt. Zij zien het lichaam doordrongen van een levensenergie die zorg draagt voor het totale functioneren van ons organisme. De taak van de acupuncturist (en van iedere TCG behandelaar) is deze levensenergie vrij stromend en in balans te brengen.

Yin en Yang
Volgens de oude Chinese filosofie en geneeskunde berust alles in de natuur op het energie-evenwicht tussen twee polen, die yin en yang worden genoemd. Hoewel deze tegengesteld zijn, kan de een niet buiten de ander, omdat zij elkaar ook aanvullen en daardoor een eenheid vormen. We vinden deze twee elkaar afwisselende, maar onlosmakelijk verbonden componenten overal in de natuur terug. Zoals in de dag en de nacht, die bij elkaar horen, maar evenveel van elkaar verschillen als licht en donker. In de geboorte en de dood, in leven en sterven, waarbij ook het een niet kan worden losgekoppeld van het ander.

Energie-evenwicht
Dit samenspel tussen yin en yang vormt de basis van de acupunctuur, want het principe van deze methode is gericht op het herstel van het energie-evenwicht, het evenwicht van yin en yang, bij mens of dier. Door de Chinezen worden aan yin en yang bepaalde begrippen toegekend. Voor yin zijn dat o.a.: negatieve pool, koude, donker, dood, omlaag bewegen, weinig weerstand, aarde en chronische ziekte. Bij yang moet men denken aan zaken als: positieve pool, warmte, licht, geboorte, omhoog bewegen, veel weerstand, hemel, acute ziekte enz. Ondanks de hierboven genoemde specifieke kenmerken van yin en yang, bestaat er tussen beide geen scherpe scheiding. Zij vloeien in elkaar over. Niets is alleen maar yang of alleen maar yin. Dit principe geldt voor alles in de natuur, dus ook voor de mens. De energie zoals die in ons lichaam door de organen wordt geproduceerd en de werking van de organen zelf zijn aan het evenwicht van yin en yang onderworpen. Is die balans er, dan is de energie regelmatig verdeeld in het lichaam en betekent dat een gezonde constitutie. Is er ergens in het lichaam een teveel, een yang-toestand, of een tekort, een yin-toestand, dan is het evenwicht verstoord. Dit betekent dat er een ziekte is of tot ontwikkeling komt.

Lichaamsmeridianen
De levensenergie stroomt in een harmonisch ritme en in een bepaalde volgorde door een aantal onzichtbare banen die zich op veel plaatsen in ons lichaam bevinden, de z.g. meridianen. De belangrijkste hiervan hebben een relatie met basisorganen en functies van ons lichaam. Op elke meridiaan bevindt zich een verschillend aantal -van 9 tot 67- z.g. acupunctuurpunten. Bij een acupunctuurbehandeling wordt via deze punten de hoeveelheid energie in de meridianen beïnvloed om het energie-evenwicht van een zieke te herstellen. Daarbij wordt met behulp van een naald via een acupunctuurpunt energie afgevoerd (draineren) of ingebracht (stimuleren).

Diagnose bij acupunctuur
De diagnostieken bij acupunctuur zijn er op gericht om uit te zoeken waar precies, in welke meridiaan, een verstoring van het energie-evenwicht is opgetreden. Hieruit kan worden afgeleid of er een yin-situatie -te weinig energie-, dan wel een yang-situatie -teveel energie- is ontstaan. De meest gebruikte Chinese diagnosemethoden zijn, naast het vraaggesprek, de pols- en tongdiagnostiek, waarbij deze lichaamsdelen door een speciale benadering informatie geven over de toestand van het lichaam en de organen. Maar de meeste acupuncturisten passen ook nog andere vormen van diagnostiek toe zoals gelaats-diagnostiek en diagnose op basis van andere uiterlijke kenmerken.

Toepassingsgebieden van de acupunctuur
Men kan met acupunctuur vrijwel elke ziekte behandelen zolang er nog voldoende energie aanwezig is om de verstoring van het evenwicht te herstellen. Om die reden is niet van tevoren aan te geven of van een bepaalde behandeling succes verwacht mag worden. Alleen een volledig onderzoek van de patiënt geeft daar uitsluitsel over. Overigens heeft de ervaring wel geleerd, dat een acupunctuurbehandeling bij sommige aandoeningen meer succes heeft dan bij andere. Om deze reden kan men dus wel spreken over bepaalde toepassingsgebieden van de acupunctuur.

Preventieve werking
Zoals uit het voorafgaande blijkt, is de acupunctuur -en in het bijzonder de klassieke acupunctuur- er in principe op gericht de energiebalans te herstellen. Is het bij de westerse geneeskunde essentieel om te weten welk orgaan gestoord is en om wat voor soort afwijking het gaat, voor de oosterse geneeskunde, de klassieke acupunctuur, is het van wezenlijk belang de plaats te ontdekken waar de verstoring van het energie-evenwicht optreedt. Door namelijk het energie-evenwicht te herstellen zal volgens de filosofie ook het orgaan beter gaan functioneren. Daar komt bij dat als iemand bepaalde klachten heeft, het lang niet altijd zeker is dat er ook in het lichaam in een der organen een afwijking wordt gevonden. Een dergelijke situatie kan als een voorstadium van een ziekte worden beschouwd: Er is sprake van een verstoring van het energie-evenwicht, hoewel er met de westerse onderzoekmethoden (nog) geen afwijking gevonden werd. Het is in deze situaties dat de acupunctuur doeltreffend preventief toepassing vindt.

Functiestoornissen
Stoornissen in de functie van vele organen kunnen met acupunctuur goed bestreden of opgeheven worden, mits het betreffende orgaan "intact" is. Als bepaalde weefseldelen vernield zijn, is de behandeling minder effectief. Een te langzaam werkende schildklier kan dus beter met acupunctuur genezen worden dan een schildklier waaraan al eens een operatie is uitgevoerd.

Ooracupunctuur en elektro-acupunctuur
De ooracupunctuur berust in principe op het prikkelen van bepaalde reflexgebieden van de oorschelp. Alle organen van ons lichaam zijn als een klein reflex-gebiedje op ons oor geprojecteerd. Door nu juist het oor te prikkelen op die plaats, die in verbinding staat met een gestoord orgaan, kan op den duur een beter functioneren van dat orgaan bereikt worden. Meestal past men ooracupunctuur toe als ondersteuning van de "gewone" lichaamsacupunctuur, want de mogelijkheden ervan zijn beperkt, omdat hier de energie niet zo precies kan worden uitgebalanceerd als bij de lichaamsacupunctuur. Het is meer het terrein van de reflextherapie dan dat van de energieregulatie. Bij elektro-acupunctuur worden, evenals bij de lichaamsacupunctuur, in bepaalde punten van het lichaam naalden gezet. Daarna worden deze verbonden met een elektronisch apparaat, dat kleine stroomimpulsjes afgeeft. Deze stroompjes vervangen dan de techniek van draineren en stimuleren zoals een acupuncturist die als regel met zijn handen bewerkstelligt. Een voordeel van de elektro-acupunctuur is dat men hierbij de mate van stimuleren erg fijn kan regelen.

Veel gestelde vragen over acupunctuur en de antwoorden

• Kan iedereen met acupunctuur behandeld worden?
  Het antwoord hierop is ja. Alleen zal men bij kinderen onder de 10 jaar in het algemeen niet zo gauw naalden gebruiken. Toch kan hier wel hulp geboden worden door bepaalde acupunctuurpunten te masseren.
• Moet ik bij een acupunctuurbehandeling stoppen met de normale medicijnen?
  Neen. Het is absoluut af te raden om te stoppen met medicijnen zonder overleg met deskundigen. Het gebruik ervan hoeft overigens ook geen belemmering te zijn voor acupunctuurbehandelingen. In het algemeen geldt wel, dat het innemen van meer verschillende medicijnen een remmende factor voor de genezing kan vormen.
• Wat moet men doen of laten voor een acupunctuurbehandeling?
  Belangrijk is dat men op tijd aanwezig is. Hierdoor is men niet gehaast en/of vermoeid als de acupuncturist met zijn behandeling begint. Vrouwen die in de menstruatieperiode zijn moeten de acupuncturist hiervan op de hoogte stellen. De behandeling hoeft hiervoor niet onderbroken te worden.
  Het is beter niet met een volle maag behandeld te worden, evenmin als met een volle blaas.
  Ook is het aan te bevelen om zware lichamelijke of geestelijke inspanning kort voor of na een behandeling te vermijden.
• Hoe kan men op acupunctuurbehandelingen reageren?
  Omdat elke patiënt een specifiek op hem gerichte behandeling ondergaat, zijn de reacties zeer uiteenlopend van aard. Soms treedt er direct een verbetering op. Maar het kan ook zijn dat de klachten tijdelijk verergeren. Dat is geen reden tot ongerustheid. Vaak treedt in zo'n geval dan juist na een dag, soms enkele dagen, een duidelijke verbetering op.